Prolactin cao có nguy hiểm không? Prolactin cao có chữa được không? Prolactin cao có thai được không? Prolactin cao nên ăn gì? Prolactin cao khi mang thai. Prolactin cao uống thuốc gì?Nguyên nhân prolactin cao, kinh nghiệm chị em bị prolactin cao. Chỉ số prolactin bao nhiêu là bình thường, cách giảm prolactin bằng cách uống Dostinex.
Đó chính là những câu hỏi trên khắp các diễn đàn những người bị prolactin cao đang hoang mang. Phân tích dưới đây dưới góc nhìn chuyên môn của Dược sĩ Đại học Dược Hà Nội giúp bạn nhìn nhận rõ hơn về bệnh prolactin cao.
Hầu hết tất cả những người nguy cơ bị prolactin cao, hay đang cầm xét nghiệm bị prolactin cao cũng chưa hiểu rõ prolactin là gì. Prolactin như thế nào là cao và cơ hội chữa bệnh này thế nào. Chũng ta cùng tìm hiểu nhé.
Prolactin là gì?
- Prolactin là một hormone được sản xuất bởi thùy trước của tuyến yên, một cơ quan có kích thước nhỏ được tìm thấy ở sàn não thất ba, trong hố yên của thân xương bướm.
- Vai trò chính của prolactin là kích thích bài tiết sữa (sản xuất sữa mẹ). Bình thường, ở phụ nữ không mang thai, chỉ số prolactin thấp, nó chỉ cao trong thời gian thai kì và sinh con.
Nguyên nhân gây tăng prolactin máu
| Nguyên nhân sinh lý | Nguyên nhân Dược lý | Nguyên nhân bệnh lý |
| Hoạt động thể lực Thai nghén Thời kỳ ở cữ Ngủ (pha REM) Stress (chấn thương, phẫu thuật) Thời kỳ cho con bú | Amoxapin Amphetamin Các thuốc gây mé Butyrophenon Cimetidin Estrogen Hydroxyzin Methyldopa Metoclopramid Thuốc ngủ Nicotin Phenothiazin Progestin Reserpin Thuốc chống trầm cảm ba vòng Verapamil | Chứng to dầu chi Kích thích thành ngực kéo dài (sau mở lổng ngực, sau cắt vú, herpes zoster, một số bệnh của tuyến vú…) Xơ gan Bệnh vùng dưới đồi Suy giáp Cắt cuống tuyến yên Các u tiết prolactin Có thai giả (pseudocyesís) Suy thận (đặc biệt với thiếu kẽm) Các tổn thương tủy sống. |
Chỉ số Prolactin thế nào là cao? Chỉ số Prl
Bảng chỉ số prl bình thường ở phụ nữ ( Tham khảo ở các nghiên cứu ở Anh)
| Chỉ số bình thường | ng/ml | µIU/ml | mIU/l |
| Phụ nữ không mang thai | 2-29 | 42,4-614,8 | 42,4-614,8 |
| Phụ nữ mang thai và cho con bú | 10-209 | 212-4430,8 | 212-4430,8 |
Tăng Prolactin máu được định nghĩa là tình trạng Prolactin máu tăng ≥ 29 ng/mL. Bình thường: 2-29 ng/mL đối với phụ nữ không mang thai, khi có thai 10-209 ng/ml.
Là rối loạn thường gặp nhất liên quan đến trục dưới đồi-tuyến yên.
Khi đi xét nghiệm về nếu bạn chưa được hướng dẫn thì hãy xem bảng ở trên để biết mình có bị prolactin máu cao hay không.
Prolactin cao có nguy hiểm không?
Biểu hiện khi bị prolactin máu cao.
Prolactin máu cao sẽ không hề nguy hiểm nếu phát hiện sớm. Bạn có các biểu hiện prolactin máu cao nên đi xét nghiệm ở các bệnh viện và phòng khám uy tín.
Lưu ý: Chẩn đoán bằng xét nghiệm Prolactin máu nên làm lúc 11h trưa. Sáng phải nhịn đói, làm 2 lần cách nhau khoảng 1 tháng.
Nếu Prolactin cao thì sẽ chụp CT hay MRI hố yên để xác định có u tuyến yên hay không.
Sau khi xét nghiệm xong được bác sĩ tư vấn bạn sẽ biết tình trạng cụ thể . Nếu như bạn chưa rõ thông tin có thể xem bảng chỉ số xét nghiệm prolactin của bạn.
Dấu hiệu cận lâm sàng prolactin cao
Cần làm xét nghiệm để đánh giá bệnh gây tăng prolactin máu đặc biệt là có thai (huyết thanh hCG).
Suy giáp (FT4 và TSH), suy thận (urê và creatinin huyết thanh) và xơ gan (đánh giá lâm sàng và men gan).
Với mức prolactin máu > 250 ng/ml cho phép chẩn đoán u tiết prolactin. Trừ trường hợp suy thận hoặc mang thai tháng cuối.
Nữ bị vô kinh phải được xét nghiệm loại trừ nguyên nhân thiếu hụt estrogen. Ví dụ làm tế bào học âm đạo, suy sinh dục tiên phát đồng thời (xét nghiệm FSH, LH huyết thanh).
Khi có tăng prolactìn máu kéo dài mà không có nguyên nhân rõ ràng. Bệnh nhân được chỉ định chụp MRI tuyến yên và vùng dưới đổi.
U nhỏ có thể được phát hiện nhờ MRI nhưng không phải luôn luôn có thể phân biệt được một cách rõ ràng với sự biển đổi của cấu trúc bình thường.
Chẩn đoán phân biệt
Chẩn đoán phân biệt với chứng to đầu chi vì u tuyến yên thường tiết cả GH và prolactin. Tuy nhiên các nguyên nhân thường gây tăng prolactin máu là có thai và cho con bú.
Ngoài ra còn gặp prolactin máu cạo ở các bệnh nhân suy giáp, xơ gan, suy thận và bệnh vùng dưới đồi. Các kích thích đầu vú, chọc đầu vú kéo dài, thủ thuật tạo hình vú nhiều lần và cắt tuyến vú có thể kích thích tiết prolactin.
Nhiều thuốc cũng gây tăng prolactin máu đặc biệt là các dẫn xuất phenothiazin, cimetidin, thuốc chông trầm cảm ba vòng và thuốc tránh thai uống.
Prolactin máu cao ở mức độ nào sẽ có mức độ can thiệp cho từng trường hợp cụ thể. Trường hợp tăng prolactin máu đơn thuần sẽ dùng thuốc, prolactin trong trường hợp u tuyến yên có trường hợp phải can thiệp bằng phẫu thuật.
Prolactin máu cao có chữa được không?
Phương pháp điều trị prolactin cao
Điều trị tăng prolactin máu phụ thuộc vào nguyên nhân. Ngừng ngay nếu có thể các thuốc được biệt là có khả năng làm tăng prolactin. Điều trị tăng prolactin do suy giáp bằng thyroxin.
Các bệnh nhân tăng prolactin máu không do thuốc hoặc suy giáp hoặc có thai cần được chụp MRI tuyến yên.
Các bệnh nhân nữ có u tuyến nhỏ tiết prolactin bị vô kinh hoặc không muốn có thai có thể cho dùng thuốc tránh thai uống hoặc estrogen thay thế một cách an toàn, nó giảm thiểu nguy cơ kích thích adenoma to lên.
Điều trị estrogen hoặc testosteron có thể kích thích phát triển các u tuyến lớn tiết prolactin. Do đó không nên chỉ định cho các bệnh nhân có adenoma tuyến yên.
Trừ khi bệnh nhân đã điều trị phẫu thuật hoặc dùng thuốc đồng vận dopamin làm lui bệnh hoàn toàn.
Prolactin cao uống thuốc gì?
Chất đồng vận dopamin là sự lựa chọn đầu tiên cho điều trị các bệnh nhân có u to tiết prolactin. Bệnh nhân có tăng prolactin máu cần phục hồi chức năng sinh dục bình thường và khả năng sinh đẻ.
Trong nhóm chất đồng vận dopamin có nhánh ergot thì cabergolin được dung nạp tốt nhất.
Liều dùng ban đầu là 0,25 mg uống 1 lần/tuần trong 1 tuần đầu, tiếp đó là 0,25 mg 2 lần/ tuần rồi 0,5 mg 2 lần/ tuần.
Chỉ tăng liều tiếp sau một vài tháng dựa vào nồng độ prolactin máu. Liều tối đa là 1,5 mg 2 lần/tuần.
Các thuốc thay thế bao gồm bromocriptin (uống 1,25 – 20 mg/ngày) và pergolid (uống 0,125 – 2 mg/ngày).
>>> Bạn nên xem ngay chi tiết cách sử dụng thuốc Dostinex 0,5mg
Các bệnh nhân nữ hay bị nôn khi dùng các chế phẩm tránh thai uống có thể chuyển sang đặt sâu trong âm đạo viên cabergolin hoặc bromocriptin, đôi khi có bệnh nhân bị kích ứng âm đạo.
Một dạng chất đồng vận dopamin không có nhánh ergot là quinagolid (norprolac; không có ở Mỹ) thường được chỉ định cho các bệnh nhân không dung nạp hoặc kháng với các thuốc có nhánh ergot.
Liều ban đầu là uống 0,075 mg/ ngày, có thể tăng liều tới tối đa 0,6 mg/ngày tùy sự cần thiết và khả năng dung nạp thuốc.
Cách dùng thuốc chữa prolactin cao
Các thuốc đồng vận dopamin ( dostinex 0,5mg) uống vào lúc đi ngủ. Sẽ hạn chế các tác dụng phụ như mệt mỏi, buồn nôn, chóng mặt và tụt huyết áp tư thế.
Các triệu chứng này thường giảm khi giảm liều thuốc hoặc sau một thời gian dùng thuốc.
Rất hiếm khi xảy ra chứng đỏ đầu chi. Có thể gặp tác dụng phụ gây thay đôi tâm thần, nó không liên quan đến liều dùng và chi mất đi sau khi ngừng thuốc vài tuần.
Có 90% các bệnh nhân u tiết prolactin được điều trị bằng chất đồng vận dopamin có giảm 10% hoặc ít hơn nồng độ prolactin so với mức trước điều trị. Có 67% bệnh nhân được điều trị đạt mức prolactin bình thường.
Tác dụng làm nhỏ u tuyến yên xuất hiện sớm nhưng đạt tối đa sau 1 năm. Gần 1/2 các bệnh nhân kể cả bệnh nhân có u rất to giảm kích thước u tới 50%. Chỉ vài tháng hoặc vài năm sau ngừng điều trị đã thấy xuất hiện trở lại tăng u nhỏ thì bệnh vẫn tiếp tục thuyên giảm.
Vì điều trị bằng chất đồng vận dopamin phục hồi được khả năng sinh đẻ nên nhiều phụ nữ có thai, sinh đẻ được mà không bị quái thai. Tuy nhiên các bệnh nhân u nhỏ có thể ngừng điều trị trong thời kỳ mang thai để đảm bảo an toàn.
Các u to có thể to thêm nhiều trong thời kỳ mang thai nếu ngừng điều trị, các bệnh nhân phải được theo dõi kĩ càng bằng khám lâm sàng và xét nghiệm.
Điều trị phẫu thuật khi nồng độ prolactin cao do u tuyến yên
Phẫu thuật qua xương bướm có thể được chỉ định cấp cứu cho các bệnh nhân có u to có. Bệnh nhân nguy cơ vỡ gây tràn máu hố yên hoặc u to ảnh hưởng nhiều đến thị trường.
Điều trị phẫu thuật còn được chỉ định cho bệnh nhân không dung nạp hoặc không đáp ứng với điều trị bằng chất đồng vận dopamin.
Rất hiếm phải mổ sọ vì ngay cả các u to cũng có thể được phẫu thuật làm giảm áp qua đường xương bướm.
Điều trị tia xạ
Điều trị tia xạ được dành cho các bệnh nhân u to vẫn tiếp tục phát triển. Dù bệnh nhân được điều trị bằng chất đồng vận dopamin (dostinex 0,5mg).
Điều trị tia xạ thường quy hay được áp dụng nhất. Nhưng phải kéo dài trên 5 tuần và có nguy cơ cao gây suy tuyến yên về sau.
Ngoài ra còn làm giảm trí nhớ và tăng nguy cơ gây các u thứ phát về lâu dài và gây thiếu máu các gốc mạch máu nhỏ. Sau điều trị tia xạ các bệnh nhân được khuyên nên dùng aspirin liều thấp để làm giảm nguy cơ đột quỵ.
Một số bệnh nhân có u ở vùng chéo thị giác có thể thích hợp hơn với điều trị bằng dao gamma duy nhất vì nó an toàn hơn và tiện lợi hơn.
Xạ phẫu bằng dao gamma quay có tỉ lệ biến chứng thấp. Thời gian điều trị nhanh, không cần gây mê, bệnh nhân xuất viện sớm, kết quả điều trị cao.
Prolactin máu cao có mang thai được không?
Hàm lượng prolactin tăng cao trong máu có thể là một nguyên nhân khiến phụ nữ bị vô sinh. Prolactin cao có thể ngăn rụng trứng ở phụ nữ.
Khi điều này xảy ra, chu kỳ kinh nguyệt của người phụ nữ sẽ bị ngừng hẳn lại (tắt kinh) và họ sẽ mất khả năng có con.
Ở một mức độ nhẹ hơn, người bị chỉ số prolactin cao vẫn có kinh nguyệt bình thường. Vẫn rụng trứng nhưng không sản xuất đủ hormone progesterone sau khi rụng trứng, khiến trứng thụ tinh không thể làm tổ, dẫn đến ở nữ giới.
Nếu trường hợp đưa về prolactin máu cao về trạng thái bình thường và vẫn không có thai.
Thì phải nghĩ đến biện pháp cuối cùng là thụ tinh trong ống nghiệm (TTTON).
Khi nguyên nhân của vô sinh là nồng độ prolactin trong máu cao.Chất lượng trứng chỉ cải thiện khi nồng độ Prolactin giảm xuống.
Nhưng nhiều khi vô sinh không chỉ do triệu chứng prolactin cao mà còn cả vì những nguyên nhân khác nữa.
Như nguyên nhân yếu sinh lý từ nam giới, tinh trùng chất lượng kém dẫn đấn không đậu thai.
>>> Bạn nên tham khảo sản phẩm tăng cường sinh lý nam cho tinh trùng yếu.
Vì thế các bác sĩ thường khuyên bệnh nhân nều khi nồng độ prolactin đã trở lại bình thường.
Trong vòng nửa năm vẫn không nên mang bầu ngay mà nên kiểm tra các nguyên nhân khác. Phải loại trừ được mọi nguyên nhân có thể mới bắt đầu thực hiện việc TTTON.
Prolactin cao khi mang thai, có ảnh hưởng đến con không?
Con của bạn không bị ảnh hưởng gì bởi Prolactin máu mẹ cao. Bạn cần theo dõi kĩ và thông báo cho bác sĩ tình trạng của mình thường xuyên.
Các bệnh nhân u tuyến yên nhỏ có thể ngừng điều trị prolactin cao trong thời kỳ mang thai để đảm bảo an toàn.
Các u to có thể to thêm nhiều trong thời kỳ mang thai nếu ngừng điều trị, các bệnh nhân phải được theo dõi kĩ càng bằng khám lâm sàng và xét nghiệm.
Prolactin cao nên ăn gì?
Kẽm và vitamin B6 có vai trò quan trọng trong chuyển hóa và làm giảm mức prolactin cao. Ăn nhiều thực phẩm chứa kẽm như hàu, tinh chất hàu.
>>> Xem thêm tinh chất hàu Oyster Gold bổ sung lượng kẽm lớn
Nguồn thực phẩm tự nhiên chứa nhiều Vitamin B6 gồm bột ngũ cốc, mầm lúa mì, gan bò. Hạt hướng dương, cám, cà rốt, gạo nâu, đậu nành, rau bina, pho mát, đậu lăng, tôm, cá hồi, cá ngừ, gà .
Tham khảo thêm
Bệnh U Tuyến Yên Và Sự Rối Loạn Nội Tiết – U Tuyến Yên Tiết Prolactin
https://www.youtube.com/watch?v=E5WAR-CqB2I
U tuyến yên hy vọng được chữa khỏi
Dao Gamma: Lựa chọn ưu việt trong phẫu thuật não
DSDH: Nguyễn Huy Trình
